Էդվարդ Մունկ

Ծնունդով նորվեգացի Էդվարդ Մունկը էքսպրեսիոնիստական հոսանքի ներկայացուցիչ է։ 20-րդ դարի վերջին նա մեծ դեր է խաղացել գերմանական էքսպրեսիոնիզմի կայացման գործում և արվեստի այն ուղղության մեջ, որի հետևորդն էր ինքը: Դա հաջողվել է մասնավորապես մտավոր ծանր վիճակի դրսևորումների շնորհիվ, որոնք արտացոլված են նրա շատ աշխատանքներում:  

Էդվարդ Մունկը ծնվել է Նորվեգիայում 1863թ և կյանքի սկզբնական տարիներն անցկացրել Օսլոյում։ Նա կապ էր պահպանում հայտնի նկարիչների և արվեստագետների հետ, ովքեր անկախ էին գործում (Յակոբ Մունկ, Պետեր Մունկ)։ Նրա ծնունդից մի քանի տարի անց՝ 1868թ, ապագա նկարչի մայրը մահանում է տուբերկուլյոզից, որից հետո նրան խնամում է հայրը։ Վերջինս մտավոր խնդիրներ ուներ, որն էլ իր ազդեցությունն է ունեցել Էդվարդի և ընտանիքի մյուս երեխաների կյանքում: Նրանք մեծացել են վախի մթնոլորտում: Դա է եղել պատճառը, որ Մունկի կտավները մռայլ գույներով են արված:

1885թ Մունկը մեկնում է Փարիզ և շատ տպավորվում արվեստագետներ Կլոդ Մոնեի, Էդուարդ Մանեի, Վան Գոգի ստեղծագործություններով: Փաստն այն է, որ Մունկի աշխատանքները նկարված են պոստիմպրեսիոնստական ոճով:

Նրա աշխատանքներից շատերում առկա են նաև սիմվոլիզմի տարրեր: Այս ոճով ստեղծվել են հիմնականում այն կտավները, որոնք վեր են հանում իր զգացմունքները, բացահայտում մարդու ներաշխարհը՝ ի հակադրություն արտաքին երևույթների:  

Մունկի ստեղծագործությունների մեծամասնությունն ավելի շատ զգացմունք են արտահայտում, քան արտաքին հայացքներ: Դրանք պարունակում են կյանքի և մահվան, սիրո և վախի արտահայտություններ, միայնակության պատկերներ, որոնք դիտորդը կարող է հեշտությամբ նկատել: Մուգ երանգները ցույց են տալիս արվեստի մռալ կողմը, իսկ ստվերները պատկերվել են կարծես ինչ-որ բան քողարկելու համար: 

1892-1908թթ Մունկն  անցկացնում է Փարիզում և Բեռլինում: 1909թ որոշում է վերադառնալ ծննդավայր: Այս ժամանակաշրջանի նկարներն արտացոլում են բնության նկատմամբ նրա հետաքրքրությունը: Նկատելի է, որ դրանք ավելի պայծառ են, քան նախորդ տարիներինը և որ դրանցում նախապատվություն է տրվել գույների բազմազանությանը: 1909թ մինչև իր կյանքի վերջը Մունկը բնակություն է հաստատում Նորվեգիայում:

Նա մահացավ 1944թ մի փոքր քաղաքում: Նորվեգացու մահից հետո նրա աշխատանքները չհանձնվեցին նրա ընտանիքին, այլ մնացին Նորվեգիայի կառավարության հսկողության տակ: Նկարիչի ստեղծած ավելի քան 1000 նկարները կառավարությունը ցուցադրել է տարբեր թանգարաններում:

Մունկն ասել է.

Բնությունը միայն այն չէ, ինչ տեսանելի է աչքով: Այն ներառում է նաև հոգու ներքին պատկերները:

Կառավարությունը, որի հսկողության ներքո էին գտնվում Մունկի կտավները, որոշում է կայացնում բացել թանգարան, որը կոչվում է Մունկի անվան արվեստի թանգարան: Սրա նպատակն այն էր, որ հասարակությունը ճանաչի արվեստագետին, կարողանա մոտիկից ծանոթանալ նրա աշխատանքներին և գնահատի դրանք:

Օգտագործված աղբյուր

http://www.edvardmunch.org/