Կանտը ծնվել է 1724թ. ապրիլի 22-ին, Քյոնիգսբերգի ոչ հարուստ ընտանիքում:
Նրան անվանել են Իմմանուիլ` ի պատիվ սուրբ Իմմանուիլի: Դոկտոր Ֆրանց Ալբերտ Շուլցի խնամակալության ներքո, ով
Կանտի մեջ նկատել է ձգտում, նա ավարտել է «Ֆրիդրիխ
-կոլեգիում» գիմնազիան և ընդունվել Քյոնիգսբերգի համալսարան: 1745 թվականին ավարտել է Քյոնիգսբերգի համալսարանը, որտեղ էլ դասավանդել է աշխարհագրություն,
մարդաբանություն, բնական իրավունք, տրամաբանություն և մետաֆիզիկա. այս ամենը շարունակվում
է 40 տարի:
Նրա ստեղծագործական ուղին բաժանվում է 2 շրջանի` «մինչքննադատական» (մինչև
1770թ.) և «քննադատական»: Առաջինում գերակշռել են բնագիտական աշխատությունները, որոնցից
հատկանշական է «Համընդհանուր բնական պատմություն և երկնքի տեսություն» (1755թ.) երկը,
որտեղ հեղինակը զարգացրել է վարկած արեգակնային համակարգի ծագման մասին (կոչվում է
Կանտի վարկած): Երկրորդ շրջանում գրել է «Զուտ բանականության քննադատությունը» (1781թ.),
«Պրոլեգոմներ…» (1783թ.), «Գործնական բանականության քննադատությունը» (1788թ.), «Դատողության ընդունակության քննադատությունը» (1790թ.) և այլ աշխատություններ, որոնք նպաստել
են փիլիսոփայության հետագա զարգացմանը: 1794 թվականին Կանտն դարձել է Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիայի պատվավոր անդամ:
Կանտի փիլիսոփայության
առանցքն իմացաբանությունն է, որտեղ նա խստորեն տարբերակել է մասնավոր գիտական (մաթեմատիկա, բնագիտություն) և մետաֆիզիկական (փիլիսոփայակն) գիտելիքների հնարավորության պայմանները` ենթադրելով, որ փիլիսոփայական սկզբունքներն ունեն լոկ կարգավորիչ կիրառում: Ըստ
Կանտի` գիտելիքի բովանդակությունը պայմանավորված է փորձով, իսկ համընդհանրության և անհրաժեշտության արժեքներ
գիտելիքին տրվում են փորձից անկախ, այնպես, ինչպես
ընկալվում է գիտակցության կողմից: Կանտը զատել է
«ինքնին իրերի» (նշանակում է`
իրերն ինչպես որ կան` անկախ ամեն ինչից) աշխարհը
երևույթների աշխարհից: Թեև, նրա
կարծիքով, հենց «ինքնին իրերն» են
ներգործում զգայարանների վրա` առաջ բերելով զգայություններ, այնուամենայնիվ, իրերը մենք ճանաչում ենք ոչ այնպես, ինչպես
նրանք գոյություն ունեն ինքնին, այլ այնպես, ինչպես
մենք ենք ընկալում:
Комментариев нет:
Отправить комментарий