Թութանհամոն

Գիտնականները վերականգնել են փարավոն Թութանհամոնի դեմքը: Փորձերին մասնակցել են գիտնականներ Ֆրանսիայից, ԱՄՆ-ից և Եգիպտոսից, որոնք, ուսումնասիրելով փարավոնի գանգի լուսանկարները, իրարից անկախ կազմել են նրա դեմքը: Բոլոր երեք խմբերի ստացած արդյունքները գրեթե միանման են: Ընդ որում, ֆրանսիացիներն ու եգիպտացիները նախօրորք գիտեին, որ ստանալու են փարավոնի դիմանկարը, իսկ ամերիկացիներն այդ մասին չգիտեին:

Արդյունքում 3300 տարի առաջ ապրած մարդը երեք դիմանկարներում էլ գրեթե նույնն է, նրանք հիշեցնում են Թութանհամոնի զմռսած դեմքը:

Գերբարձր ճշտության սարքերի օգնությամբ ամերիկացի գիտնականները շատ ճիշտ որոշել են, որ տվյալ գանգը պատկանել է Հյուսիսային Աֆրիկայում ապրած սպիտակամորթ մարդուն:

Երեք խմբերի աշխատանքի արդյունքները գրեթե համընկնում են դեմքի ձևի, չափսերի, աչքերի ձևի ու դիրքի և գանգի համաչափությունների մասով: Տարբեր են ստացվել միայն քթի ու ականջների ծայրերը: Ֆրանսիական և ամերիկայն դիմանկարներում քթերն ու կզակները նման են, իսկ ահա եգիպտականում այդ մասերը մի փոքր այլ են: 

Այս տիպի ռենտգենյան սարքեր մումիան ուսումնասիրելու համար օգտագործվում են առաջին անգամ: Փարավոնը նիհար կազմվածք է ունեցել, մահվան պահին` մ.թ.ա. 1352 թ., երբ նա 19 տարեկան էր, բավականին առողջ էր: Նրա մահվան ամենահավանական պատրառ կարող էին լինել ոտքի կոտրվածքից հետո առաջացած բարդացումները, այլ ոչ թե սպանությունը, ինչպես կարծում էին երկար տարիներ: 

Մումիան ենթարկվել է ռենտգենյան հետազոտության դեռևս 1968 թվականին: Այն ժամանակ գանգի մեջ հայտնաբերվել էր ոսկրի բեկոր, որն էլ սպանության մասին խոսակցությունների առիթ հանդիսացավ: 

Թութանհամոնի 8-10 տարվա գահակալման մասին ընդհանուր առմամբ շատ քիչ բան է հայտնի: Եգիպտական գահին նա փոխարինել է Ամենհոթեպ Չորրորդին, որը երես թեքեց սեփական ժողովրդի աստվածներից և դարձավ միաստված: Որոշ պատմաբաններ կարծում են, որ Թութանհամոնին սպանել են այն բանի համար, որ նա փորձում էր վերադառնալ բազմաստվածության, ոմանք էլ, որ նրան սպանել է գլխավոր խորհրդականը, որը Թութանհամոնի մահից հետո ժառանգել է փարավոնի տիտղոսը և ամուսնացել վերջինիս այրու հետ: Ժամանակակից եգիպտական գիտնականները, սակայն, համոզված են, որ Թութանհամոնին չեն սպանել:

Գիտելիքների շտեմարան 4
Երևան 2007